PSİKOLOJİK SAĞLIKLILIK NEDİR?

Merhabalar...Günlük hayatta,“Ruhsal olarak sağlıklı mıyım,bende bir problem var mı,anormal miyim” şeklinde sorularla sıkça karşılaşıyoruz.'Kişi hangi durumda normal hangi durumda anormale kayıyor ve bu konuda destek almaya başlamalı?' bunlar bizim için oldukça önemli.

İlkönce sağlık kavramı nedir bununla başlayalım. Dünya Sağlık Örgütüne göre sağlık; “yalnızca hastalık veya sakatlığın olmaması durumu değil, fiziksel, sosyal ve ruhsal refah durumu” olarak tanımlanmıştır. Bu tanıma sonradan “sosyal ve ekonomik olarak üretici bir yaşam sürebilme” de ilave edilmiştir.

Birey psikolojik sağlık açısından ele alındığında, sağlıklı olma hali şöyle tanımlanmıştır: “bireyin kendisiyle, çevresini oluşturan kişilerle ve toplumla barış içinde olması, sürekli denge, düzen ve uyum sağlayabilmek için gerekli çabayı sürdürebilmesi” durumudur. Bu açıdan bakıldığında sağlıklı ya da normal kişinin çevreye uyum sağlayan ve uyum sağlamak için çaba gösteren kişi olduğu söylenebilir. Uyum sağlayamayan kişinin ise anormal ve ya ruh sağlığı bozuktur denebilir. Bir başka ifadeyle, stres etkenleri kişinin dayanıklılığının üstünde ve başa çıkmasını yetersiz bırakacak hale geldiğinde, kişinin bütünlüğünü sarsan, uygunsuz, yersiz, yetersiz ve aşırı tepkilerde bulunmasına yol açan durumlara bozukluk ve ya hastalık denilmektedir.  Bu açıdan baktığımızda psikolojik sağlık, bireyin kendini ayarlama sistemi yoluyla kendi büyüme ve gelişme potansiyelini sergilemesidir diyebiliriz.

 Psikolojik sağlığı etkileyen ve rahatsızlığa yol açan faktörleri üç başlık altında toplamak mümkündür.

1.       Biyolojik etkenler; Kalıtım, beden yapısı, beslenme yetersizlikleri ve bozuklukları ile fiziki travmalardır.

2.       Psikolojik etkenler (travmatik yaşantılar):

a) Çocukluk çağına ilişkin aşırı engellemeler ve zorlanma (stres) etkenleri; yetersizlik analık, ihmal ve reddetme, çocuğun aşırı korunması, aşırı doyurulması, bağımlılığın sürdürülmesi, çocuğa özerklik ve kişilik tanınmaması, ailedeki düzensizlik, parçalanma, yıkılma, aşırı baskı, bozuk ve tutarsız disiplin, özdeşim örneklerinin yokluğu/yetersizliği, çocuklar arsında adaletsizlik, ebeveyndeki psikolojik rahatsızlık, çocuğa abartılı amaç yüklenmesi, eğitim imkanlarının yetersiz, düzensiz ve uygunsuz oluşu.

b) Yetişkin yaşamında karşılaşılan engelleme ve çatışmalar; Gerçek ya da hayali başarısızlıklar, gerçek veya hayali yitimler, çocukluktan kalma çatışma ve saplantılar ile bozuk yaşam koşullarıdır.

3.       Toplumsal etkenler ise şunlardır; Toplumun eğitim ve yetiştirme geleneklerindeki bozuk anlayış, bir topluma ait olmama, bağlanmama ve ya bir topluma aşırı bağlanıp kendini yitirme, Son olarak da savaş, işsizlik, ayrımcılık, hızlı sosyal değişimler, göç, toplumsal buhranlar, baskılar ve sosyoekonomik yoksunluklar gibi toplumsal stresler sayılabilir.

Bu durumlar kişiden kişiye değişmekle beraber kişisel sağlığınızı etkileyebilir, bu konuda bir uzmana başvurmanızı öneririm. Sağlıklı günler diliyorum...

Psikolog Fatime Esra PARLAK
Fizyohayat Sağlıklı Yaşam Merkezi - Psikoterapi ve Danışmanlık Polikliniği
Şanlıurfa