Helikopterden İHA’ya, uçaktan motora, silahtan füzeye kadar birçok alanda büyük projeler yapan Türkiye, uluslararası büyük markalara da parça ve gövde desteği sağlıyor. Milliyet, uçak devleri olan BOEING ve AIRBUS başta olmak üzere birçok şirkete parça desteği veren TUSAŞ’ın tesislerini gezdi.
TUSAŞ Genel Müdürü Temel Kotil “Türkiye artık savunma sanayii başta olmak üzere birçok alanda eski Türkiye değil. Ülkemizi havacılık ve savunma alanında devler ligine taşıyacak atılımları gerçekleştiriyoruz” dedi.Savunma sanayinde kendi kendine yeten ve düşmanlara büyük korku salan Türkiye, dünyadaki dev uçak şirketlerine de destek veriyor.
Yani pazarda en çok tercih edilen hava araçları için kompozit bileşenler üretildiği için de ‘dünyayı uçuruyoruz’ diyebiliriz.
İHA ve SİHA başta olmak üzere büyük projelerle bölgede dengeleri değiştiren Türkiye’nin savunma sanayinde yerlileşme oranı ise yüzde 70’i geçti.
Helikopterden İHA’ya, uçaktan motora, silahtan füzeye kadar birçok alanda büyük projeler yapan Türkiye, uluslararası büyük markalara da parça ve gövde desteği sağlıyor.
Milliyet, uçak devleri olan BOEING ve AIRBUS başta olmak üzere birçok şirkete parça desteği veren TUSAŞ’ın tesislerini gezdi.
ÖZEL BİNALAR HASSAS GÜVENLİK
TUSAŞ’ın uçak, helikopter, İHA gibi her birimi kendine has binalarıyla dikkati çekiyor. Hassas güvenliğin olduğu bölgede özel binalarda gece gündüz proje ve mühendislik çalışmaları yapılıyor.
TUSAŞ’ın pazarda en çok tercih edilen hava araçları için kompozit bileşenler ürettiği alana özel izinle girdik.
Bu alanda vidasından rengine kablosundan parçalara kadar her şey tek tek belli bir sırayla titizlikle yerleştiriliyor ve kontrolden geçiyor.
TUSAŞ, çeşitli tarihlerde başladığı üretim programlarında Boeing için bugüne kadar 3 bin 388 set kompozit panel ve kritik gövde bileşenlerinin ve 500 bin adet detay/alt montaj parçasının üretimini tamamlayıp teslim etmiş.
TUSAŞ hali hazırda 2007 yılında alt yüklenici olarak başladığı BOEING B 787 uçağın burnunu yukarı ve aşağı yönlendirmeyi sağlayan irtifa dümeni ve kargo kompartımanı paneli üretiminde, 2013 yılından bugüne tek kaynak olarak imalat gerçekleştiriyor.
KANADIN ÖN KISMININ TEK KAYNAĞI
Üstün kalite ve teslimat performansı neticesinde yeni iş birlikleri geliştiren TUSAŞ,
2017 yılından bugüne kanatın ön kısmı olan Hücum Kenarını da tek kaynak olarak üretimini üstleniyor.
Bu kapsamda Boeing 787-8-9-10 serisi uçaklar için toplamda 1107 uçaklık set irtifa dümeni, 1120 uçaklık set kargo paneli ve 266 uçaklık set yatay stabilize hücum kenarı sevkini gerçekleştirmiş.
Hali hazırda 1999 yılından bugüne B 737 Kanat Ucu üretimi gerçekleştiren TUSAŞ, bugüne kadar toplamda 895 uçaklık set teslimini tamamlamış.
BOEING’in 737, 747, 767, 777, 787 uçakları için detay/alt montaj parçası üretiminde tek kaynak üretici olan TUSAŞ, 2002 yılından bugüne yaklaşık yılda 500 bin adet parça üreterek teslimini gerçekleştirmiş.
BOEING İLE YENİ ANLAŞMA
Yeni nesil hava araçlarında kullanılacak olan teknolojiler üzerine Ar-Ge çalışmaları yürüten TUSAŞ ve BOEING geçtiğimiz günlerde termoplastik alanında ‘Yüksek Verimli Ekonomik ve Hızlı Termoplastik’ (High Efficiency Affordable Rapid Thermoplastic HEART) olarak adlandırılan yeni proje ile termoplastik parça üretim kabiliyeti geliştirilmesi amacı ile bir işbirliği anlaşması imzalamış.
BOEING ile iş kapasitesini geliştirmeye devam eden TUSAŞ, B 737 Max için de irtifa dümeni ve yardımcı uçuş kumanda yüzeyi üretmek için anlaşma yapmış.
Kalifikasyon aşamalarına devam edilen projede ilk teslimatın 2021 Haziran ayında gerçekleşmesi hedefliyor.
BOEING ile gerçekleştirdiği başarılı çalışmaları neticesinde 2018 yılında yılın tedarikçisi seçilen TUSAŞ, 2019 yılında da Performance Ödülleri kapsamında ‘Gümüş Kompozit’ sıralamasında yerini aldı.
UÇAN KALE’NİN ÖNEMLİ PARÇALARI
TUSAŞ, ‘Uçan Kale’ olarak adlandırılan AIRBUS A400M uçaklarında çok önemli parçalarının üretimini de gerçekleştiriyor. Uçan Kale’nin ön orta gövde, arka gövde üst bölümü, paraşütçü kapıları, acil çıkış kapısı, arka üst kaçış kapağı, kuyruk konisi, kanatçık (aileron) ve sürat frenleri (spoiler) komponentlerinin tasarım ve üretim işlemlerini kapsayan bir iş paketini bünyesinde gerçekleştiriyor.
Yapısal komponentlere ilave olarak, A400M Uçağının tüm iç ve dış aydınlatma sistemleri (kokpit hariç) ile atık/temiz su sistemlerinin birinci derece tasarım ve tedarik sorumluluğunu da TUSAŞ üstleniyor.
2000’li yılların başında tasarım ve test faaliyetleri ile başlayan A400M programında bugüne kadar 126 uçaklık set teslimini tamamlayan TUSAŞ, çalışmalarına ara vermeden üretimi hızla artırıyor.
İHRACAT KALEMLERİ ARTIYOR
Özgün ürünler ve yapısal ihracatı kalemlerini hızla artıran TUSAŞ, aldığı ödüllerle ve başarılarla dünyaya adını duyurmaya, havacılık ve uzay sanayinde uluslararası bir marka olma yolunda kanatlarını açmaya da devam ediyor.
Bu kapsamda faaliyetlerine ara vermeden devam eden TUSAŞ, AR-GE yatırımlarına da aralıksız devam sürdürüyor.
Geçtiğimiz yılsonu itibarı ile bir önceki yıla göre Ar-Ge harcamalarını yüzde 92 oranında artırarak toplam cironun yüzde 34,4 pay almış.
Bu alanında 150 yeni istihdam da sağlayan TUSAŞ, toplam 3 Milyar Türk Lirası’nı bulan Ar-Ge harcamaları ile ‘Ar-Ge 250’ araştırmasında liderliğe ulaşmış.
10 BASAMAK YÜKSELDİ
Uluslararası havacılık ve savunma listelerinde yükselişe devam eden TUSAŞ, Flight Global’da ilk 100 havacılık ve savunma şirketleri arasında 10 basamak yükselerek 42’nci sırada yer aldı.
Geçtiğimiz yıl Defense News Top 100 listesinde 69’uncu sırada bulunan TUSAŞ, 16 basamak yükselerek, bu sene 53’üncü sıraya ulaşmış ve listenin en hızlı yükseliş yakalayan ikinci havacılık ve savunma şirketi olmuş.
Türkiye İhracatçılar Meclisi 2019 verilerine göre son 10 yılda ihracatını her yıl ortalama yüzde 14,9 oranla sürekli artıran ilk firma olmuş ve ‘En Uzun Süreli İhracat’ ödülüne layık görülmüş.
Üretimine ara vermeden devam eden TUSAŞ, geçtiğimiz 5 yılda cirosunu da hızla artırmayı başarmış.
Gerçekleştirdiği özgün ürünler ve ihracat kalemleri ile cirosunu her geçen yıl katlayan TUSAŞ, 2019 yılında gerçekleşen 1 Milyar 824 Milyon USD’lik ciro ile havacılık alanında liderliğini korumaya devam ediyor.
Özgün ürünler geliştirmek için istihdam politikasını genişleten TUSAŞ, son yıllarda istihdamını ikiye katlayarak Türkiye’nin havacılık alanında geleceğine güç katıyor.
TÜRKİYE ARTIK ESKİ TÜRKİYE DEĞİL
TUSAŞ Genel Müdürü Temel Kotil ile de çalışmalarıyla ilgili sohbet ettik. Kotil savunma sanayindeki gelişmeler ve TUSAŞ ile ilgili şunları söyledi:
“Türkiye artık savunma sanayii başta olmak üzere birçok alanda eski Türkiye değil. Bizler, TUSAŞ Ailesi olarak, sinelerde yarım kalmış bir hayali gerçekleştirmek için var gücümüzle, azimle faaliyetlerimize devam ediyoruz. Ülkemizi havacılık ve savunma alanında devler ligine taşıyacak atılımları bugünden gerçekleştiriyor, ülkemizin geleceğine güç katmaya devam ediyoruz. Milli Muharip Uçak, GÖKBEY, ATAK, AKSUNGUR, ANKA ve nicelerini ülkemizin hizmetine almak için çok çalışmaya devam edeceğiz. Bize güvenen devletimize ve duasını esirgemeyen milletimize minnet borcumuz var. Bu kararlılıkla yolumuza devam ediyoruz.”